ÜRE-MOLAS İLE MUAMELE EDİLMİŞ KAFES TAVUK DIŞKISIYLA SİLAJLANMIŞ KASAVA KABUĞU İÇEREN DİYETLERLE BESLENEN YANKASSA KOÇLARININ VÜCUT ISI DÜZENLEYİCİ UYUM MEKANİZMALARI VE ÜREME POTANSİYELLERİ
Özet
Bu çalışma, üre-molas ile muamele edilmiş ve kafes tavuğu dışkısıyla silajlanmış manyok (kasava) kabukları içeren diyetlerle beslenen koyunların fizyolojik tepkilerini ve üreme performanslarını değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür. Deney, Adamawa’daki Federal Tarım Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Çiftliği’nde gerçekleştirilmiştir. Deneme için yaklaşık 6 ila 7 aylık, klinik olarak sağlıklı 21 adet Yankassa ırkı koyun kullanılmış ve çalışma 63 gün sürmüştür. Hayvanlara verilen yem günlük olarak ölçülmüştür. İncelenen parametrelerin ortalama değerleri arasındaki istatistiksel farklar, tek yönlü tekrarlanan ölçümler varyans analizi (ANOVA) ile değerlendirilmiştir.
Isı düzenleyici parametreler—kalp atış hızı, solunum hızı, kulak memesi sıcaklığı ve rektal sıcaklık—deney süresi boyunca deneme grupları ile kontrol grubu arasında anlamlı bir farklılık göstermemiştir. %25 oranında üre-molas ile muamele edilmiş ve kafes tavuğu dışkısıyla silajlanmış kasava kabuğu içeren diyetle beslenen koyunlarda semen pH’sı ve anormallikleri kontrol grubuna göre anlamlı bir fark göstermemiş, ancak %50 oranında değişim yapılan gruba kıyasla önemli ölçüde daha iyi bulunmuştur. Öte yandan, semen motilitesi, canlı sperm yüzdesi, semen konsantrasyonu ve hacmi, skrotum uzunluğu, skrotum çevresi ve libido gibi üreme parametreleri, %50 değişim yapılan diyetle beslenen koyunlarda, %25 değişim grubuna kıyasla önemli ölçüde iyileşmiş ve kontrol grubuyla anlamlı bir fark göstermemiştir.
Sonuç olarak, üre-molas ile muamele edilmiş ve kafes tavuğu dışkısıyla silajlanmış kasava kabuğu ilavesinin koyunların ısı düzenleyici parametreleri üzerinde olumsuz bir etkisinin olmadığı söylenebilir. Ayrıca, %50 oranında değiştirilmiş diyetin, küçük ruminantlar için önerilen beslenme standartları içinde kalarak üreme performansı açısından en faydalı seçenek olduğu sonucuna varılmıştır.
