Yer Fıstığı Kabuklarından Bulutlanma Noktası Ekstraksiyon ile Biyoaktif Bileşiklerin Geri Kazanımı

Özet

Yer fıstığı (Arachis hypogaea L.) baklagiller familyasına aittir ve Güney Amerika kökenlidir. Zamanla dünyanın farklı bölgelerine yayılarak, özellikle Çin, Hindistan, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye gibi birçok ülkede yetiştirilmiştir. 2019 yılı verilerine göre dünyada yaklaşık 48 milyon ton yer fıstığı üretilirken, Türkiye'de bu miktar 169 bin ton olarak kaydedilmiştir. Yer fıstığı anatomik olarak üç bölümden oluşur: kabuk, zar ve tohum. Bu kısımlar, içerdiği biyoaktif bileşenler açısından farklılık göstermekle birlikte yer fıstığı işlenirken, fabrikada çeşitli aşamalarda ayrılmaktadırlar. Ancak, bu yan ürünler genellikle yeterince değerlendirilmemekte ve potansiyelleri yeterince bilinmemektedir. Son yıllarda, atık değerlendirme yer fıstığı endüstrisinde de önemli derecede dikkat çekmiştir. Yer fıstığı kabuklarının, değerli ve sürdürülebilir bir kaynak olarak potansiyeli vurgulanmaktadır. Ayrıca, bu yan ürünlerden yenilikçi yöntemler kullanarak biyoaktif bileşenlerin çıkarılması son araştırmalarda önemli bir odak haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, yerfıstığı kabuğu atığının biyoaktif potansiyelini bulutlanma noktası ekstraksiyon tekniği ile geri kazanmaktır. Bu süreçte, lesitin yüzey aktif madde olarak kullanılmıştır. Farklı parametreler için, tek faktörlü analiz yöntemi kullanılarak denemeler gerçekleştirilmiştir. Yer fıstığı kabuklarının biyoaktivite potansiyelindeki artış, yüzey aktif madde konsantrasyonunun %10 w/v, faz ayrışma sıcaklığının 90 °C'de 40 dakika, tuz konsantrasyonunun %10 w/v ve pH'ın 2 olduğu durumlarda kaydedilmiştir. Bulutlanma noktası ekstraksiyon yönteminin, yer fıstığı kabuğu atıklarının toplam fenolik ve flavonoid potansiyelinin geri kazanımı için son derece avantajlı bir yöntem olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Yer fıstığı kabuğu, biyoaktif bileşikler, bulutlanma noktası ekstraksiyonu