Türkiye’de etlik piliç ıslahı alanında yapılan son çalışmalar ve gelecek beklentileri
Anahtar Kelimeler:
Anadolu-T- Islah çalışmaları- Yemden yararlanma test ünitesiÖzet
Türkiye etlik piliç üretiminde dünyada ilk 10 sırada yer almaktadır. Ülkemizde üretimde kullanılan genetik materyalin tamamına yakını ticari uluslararası ıslah şirketlerinden sağlanmaktadır. Bu alanda dışa tam bağımlılığı azaltmak ve ıslah edilmiş genetik stoklara sahip olmak amacıyla 2010 yılından itibaren Türkiye’de etlik piliç ıslah çalışmaları yeniden başlatılmıştır. Yavaş gelişen etlik piliç ebeveynleri üretme amaçlı bir proje ile (TÜBİTAK 109O334) başlayan çalışmalar Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünce uygulamaya geçirilmiştir.
2015 yılında uluslararası bir ıslah firmasından 2 baba ve 3 ana saf hattı ebeveyn materyalin alınmasıyla, çalışmalar Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsünde (EGKTAE) hızlı gelişen etlik piliç ebeveyn üretim ve ıslahı alanına kaydırılmıştır. 2015-2025 yılları arasında saf hatlarda çoğaltma, seleksiyon, büyük ebeveyn ve ebeveyn üretimi alanlarında çalışmalar yürütülmüştür. Diğer yandan elde edilen ebeveynlerin özel sektörle paylaşımı sağlanmıştır. Islah çalışmaları ile ilgili mevcut saf hatlardan yararlanılarak doktora ve yüksek lisans tezleri, uluslararası ve ulusal yayınlar yapılmıştır. Etlik piliç ıslah çalışmalarında kullanılan materyal Anadolu-T olarak tescil edilmiştir. Araştırma geliştirme çalışmaları kapsamında EGKTAE’de bireysel yemden yararlanma testinin otomasyonunu sağlayan bir cihaz geliştirilmiş ve ıslah çalışmalarında kullanımına başlanmıştır.
Mevcut materyalin uygun çoğaltma işlemleri gerçekleştirildiğinde ülkemiz etlik piliç üretiminde kullanılan genetik materyalin %25-30’unun Anadolu-T ebeveynlerinden karşılanabilme potansiyeli bulunmaktadır. Özellikle insan ve hayvanlarda görülen salgın hastalıklar ile pandemiler, güvenlik riskleri ve dışa bağımlılığın azaltılması açısından materyalin korunması, ticari genotiplere benzer özelliklerinin geliştirilmesi gıda güvenliği açısından önem taşımaktadır.
Bu tebliğde Anadolu-T etlik piliç ebeveyn hattının bazı özellikleri ile yürütülen ıslah çalışmaları özetlenmiştir.
