polimerik Formülasyonlarda Kullanımına Ilişkin Propolisin Kimyasal Bileşenleri
Özet
Arıların bitkisel kaynaklardan topladığı reçinemsi bir madde olan propolis, içerdiği zengin biyolojik olarak aktif bileşenler ve çok yönlü terapötik özellikleri nedeniyle farmasötik kimya alanında giderek daha fazla ilgi görmektedir. Propolisin içeriğinde yer alan flavonoidler, fenolik asitler, terpenoidler ve aromatik esterler gibi başlıca bileşikler; antimikrobiyal, antioksidan, antienflamatuar ve yara iyileştirici aktiviteleriyle ön plana çıkmaktadır. HPLC, FTIR ve LC-MS gibi ileri düzey analitik teknikler, özellikle Brezilya kırmızı propolisi olmak üzere çeşitli propolis türlerinde bu bileşenlerin hassas şekilde tanımlanmasına olanak sağlamıştır. Propolisin polimer bazlı ilaç taşıyıcı sistemlerdeki etkinliğine katkı sağlayan temel kimyasal bileşenlerini inceleyen çok sayıda çalışma mevcuttur. Propolisin doğal ve sentetik polimerik matrislere—hidrojeller, mukoadeziv jeller, kitosanatlar ve kolajen bazlı filmler gibi—entegrasyonu; fizikokimyasal stabiliteyi, kontrollü ilaç salım profillerini ve biyouyumluluğu artırmıştır. Propolis yüklü polimerik sistemlerin belirgin antimikrobiyal aktivite, termal stabilite ve antioksidan kapasite sergilediği gözlemlenmiş, bu da onları topikal ve oral farmasötik uygulamalar için güçlü adaylar haline getirmiştir. Bu derleme, propolis bileşenlerinin polimerik formülasyonlardaki yapısal ve fonksiyonel rollerini değerlendirerek polimerik propolisin çeşitli kimyasal bileşenlerini ve bunların farmasötik formülasyon açısından önemini inceleyip, biyolojik olarak aktif taşıyıcı sistemlerin geliştirilmesi için bir temel sunmaktadır.
