Tüketicilerin Sosyo-Demografik Özelliklerinin Gıda Tercihleri Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği
Özet
Bu çalışma, tüketicilerin sosyo-demografik özellikleri ile gıda satın alma kararlarını etkileyen temel faktörler arasındaki ilişkiyi Türkiye örneğinde incelemektedir. Araştırma, gıda tercihlerini belirleyen dokuz ana faktörü (sağlık, ruh hali, hazırlama kolaylığı, duyusal çekicilik, doğal içerik, fiyat, kilo kontrolü, aşinalık ve gıdanın kökeni ile ambalajına yönelik etik kaygılar) temel alan Gıda Seçim Anketi (Food Choice Questionnaire - FCQ) çerçevesinde yürütülmüştür. Çalışma, Türkiye'nin yedi büyük kentinde gerçekleştirilen yüz yüze anketler aracılığıyla 1.016 tüketiciden elde edilen veriler üzerine kurulmuştur. Sıralı probit modeli kullanılarak yapılan analizler, sosyo-demografik değişkenler (cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim, gelir ve hanehalkı büyüklüğü) ile gıda seçim faktörleri arasında anlamlı ilişkiler olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırma bulgularına göre, kadınlar sağlık, doğal içerik ve etik kaygılar konusunda erkeklere kıyasla daha duyarlıdır. Yaş ilerledikçe ve gelir seviyesi arttıkça sağlıklı ve organik gıdalara yönelik tercihler artmaktadır. Ayrıca, gelir seviyesi yükseldikçe kilo kontrolüne verilen önem artarken, düşük gelirli bireylerin daha çok ekonomik ve erişilebilir gıdaları tercih ettiği belirlenmiştir. Araştırma sonuçları, tüketicilerin gıda tercihlerini şekillendiren sosyo-demografik özelliklerin belirlenmesinin, kamu sağlığı politikaları, pazarlama stratejileri ve sürdürülebilir beslenme uygulamaları açısından kritik bir öneme sahip olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda, farklı tüketici gruplarına yönelik sağlık politikalarının geliştirilmesi ve pazarlama stratejilerinin çeşitlendirilmesi önerilmektedir.
