Nutritional and Health Implications of Some Essential and Non-Essential Elements in Edible Salts Commonly Consumed in Türkiye

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

salts- elements- public health- risk assesment- food contamination

Özet

Tuz, günlük diyetin temel bir bileşeni olup önemli bir mineral kaynağıdır. Ancak içerdiği potansiyel kontaminantlar halk sağlığı açısından risk oluşturabilir. Bu çalışmada, Türkiye’de yaygın olarak tüketilen 11 farklı yenilebilir tuz örneğinde esansiyel (kalsiyum, potasyum, magnezyum, demir, manganez) ve esansiyel olmayan elementlerin (alüminyum, bor, krom, nikel) konsantrasyonları belirlenmiş; potansiyel sağlık riskleri ve beslenmeye olan katkıları değerlendirilmiştir. Element düzeyleri, Endüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrometrisi (ICP-MS) yöntemiyle analiz edilmiştir. Elde edilen verilerle tehlike indeksi hesaplamaları yapılmış ve elementlerin günlük alınması önerilen miktarlara olan katkı yüzdeleri belirlenmiştir. Element konsantrasyonları örnekler arasında önemli farklılıklar göstermiştir. Alüminyum düzeyleri 0,13–5,60 mg/kg arasında değişirken; en yüksek kalsiyum, potasyum, magnezyum, alüminyum, demir, manganez ve nikel düzeyleri S5 (Himalaya tuzu) örneğinde, en yüksek krom düzeyi ise S9 (kaya tuzu) örneğinde saptanmıştır. Tüm tuzlar için tehlike indeksi değerleri kabul edilebilir düzeyde bulunmuştur. Ancak, mineral seviyeleri dikkate alındığında bu tuzların günlük önerilen mineral alımını karşılaması mümkün görünmemektedir. Çalışmanın sonuçları, tuzların düzenli olarak elementel açıdan izlenmesinin ve halk sağlığına yönelik risk değerlendirmelerinin sürdürülmesinin gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Yazar Biyografileri

Özlem Üstün-Aytekin, SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ

Doç. Dr. Özlem Üstün-Aytekin, 2000 yılında Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü'nden mezun oldu. Doç. Dr. Özlem Üstün-Aytekin, 2003 yılında Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Bölümü'nden yüksek lisans derecesini aldı. 2011 yılında Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoteknoloji programından doktora derecesini aldı. Doktora eğitimi sırasında Kumamoto Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Patofarmakoloji Anabilim Dalı'nda insan gen transferi ve doku kültürü üzerine araştırmacı olarak çalıştı. Doktora eğitiminin ardından "The Nagai Foundation Tokyo"dan davet aldı ve Japonya'da biyoteknoloji alanındaki çalışmalarını sürdürdü. 2017 yılında Sağlık Bilimleri Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. Özlem Üstün-Aytekin, 2019 yılında Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü'nde Doçent ünvanını aldı.

Rüya Kuru-Yaşar, Sağlık Bilimleri Üniversitesi

Rüya Kuru-Yaşar, tam burslu olarak okuduğu İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Beslenme ve Diyetetik Bölümü'nden 2014 yılında birincilikle mezun oldu. 2018 yılında Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Biyokimya (Eczacılık) Anabilim Dalı'nda yüksek lisansını tamamladıktan sonra, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı'nda doktora eğitimine devam ediyor. Rüya Kuru-Yaşar, eser elementler, antioksidanlar, kanser ve beslenme konularında çalışmaktadır.

Şahin Yılmaz, Yeditepe University

Şahin Yılmaz, 2001 yılında Marmara Üniversitesi Kimya Bölümü'nden mezun oldu. 5 yıl tekstil ve boya Ar-Ge laboratuvarlarında çalıştıktan sonra, 15 yıldır Yeditepe Üniversitesi Biyosidal ve Ar-Ge Laboratuvarı'nda çalışmakta olup, Enstrümantal Analiz Laboratuvarı Birim Yöneticisi olarak görev yapmaktadır.

Fikrettin Şahin, Yeditepe University

Prof. Dr. Fikrettin Şahin, 1989 yılında Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü'nden fakülte birincisi olarak mezun oldu. 1994 yılında Ohio State Üniversitesi Gıda, Tarım ve Çevre Bilimleri Fakültesi Bitki Patolojisi Bölümü'nden yüksek lisans, 1997 yılında doktora derecesini aldı. 1999 yılında Atatürk Üniversitesi'nde yardımcı doçent olarak çalıştı. 2000 yılında doçent, 2005 yılında profesör ünvanını aldı. Prof. Dr. Fikrettin Şahin'in 389 bilimsel makalesi, 392 bildirisi, 26 kitap bölümü, 7 kitap yazarlığı, 53 patenti ve 200'den fazla patent başvurusu bulunmaktadır. Prof. Dr. Fikrettin Şahin, halen Yeditepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Genetik ve Biyomühendislik Bölüm Başkanı, Biyoteknoloji Enstitüsü Müdürü ve Ar-Ge ve Analiz Merkez Laboratuvarları Koordinatörü olarak görev yapmaktadır. Prof. Dr. Fikrettin Şahin, klinik, gıda, çevre ve bitki kökenli mikroorganizmaların moleküler tanısı ve karakterizasyonu, endüstriyel kullanıma yönelik biyolojik formülasyonların geliştirilmesi, antimikrobiyal maddelerin geliştirilmesi ve üretimi, kök hücre, gen tedavisi ve kanser konularında bilimsel çalışmalar yürütmektedir.

Yayınlanmış

2025-05-31

Nasıl Atıf Yapılır

Üstün-Aytekin, Özlem, Kuru-Yaşar, R., Yılmaz, Şahin, & Şahin, F. (2025). Nutritional and Health Implications of Some Essential and Non-Essential Elements in Edible Salts Commonly Consumed in Türkiye. IV. International Congress of the Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, Niğde, Türkiye, 1359–1368. gönderen https://www.turjaf.com/index.php/TURSTEP/article/view/739