Kuraklık Stresi Altında Aşılama ve Vermikompostun Patlıcanda Besin Bileşimi Üzerine Birleşik Etkileri ve Verim ile İlişkisi

Özet

Kuraklık, küresel gıda üretimi için giderek artan bir tehdit oluşturmakta ve verim ile kalite kayıplarını azaltmada sürdürülebilir tarım uygulamalarının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, aşılı fideler ve vermikompostun (V) patlıcan bitkisinin besin maddesi içeriği üzerindeki sinerjik etkileri ve bunların verimle olan ilişkisi incelenmiştir. Çalışma, patlıcan fideleri (aşılı-A ve aşısız-AS) ile farklı vermikompost dozları (V₀: %0, V₁: %1, V₂: %2, V₃: %3) kullanılarak üç farklı kuraklık seviyesinde (%100 sulama, %70 sulama-hafif kuraklık stresi (HKS), %30 sulama şiddetli kuraklık stresi (ŞKS)) yürütülmüştür. Bulgular, ‘aşılama × vermikompost × kuraklık’ etkileşiminin N, P, K, Mg, Fe, Cu ve Mn içerikleri açısından istatistiksel olarak önemli farklar yarattığını göstermiştir. Vermikompost uygulaması ile stres altındaki aşılı bitkilerde, kontrol grubuna kıyasla besin maddesi içeriğinde daha yüksek artışlar gözlenmiştir. En belirgin artışlar, HKS ve ŞKS koşullarında A × V₃ kombinasyonunda gerçekleşmiş olup, N içeriği için sırasıyla %50,56 ve %45,67; Fe içeriği için %110,08 ve %96,59 olarak kaydedilmiştir. P içeriği bakımından A × V₃ kombinasyonunda ŞKS koşulunda %116,50 ve K içeriği açısından A × V₂ kombinasyonunda HKS ve ŞKS’de sırasıyla %115,69 ve %111,16’lık artışlar kaydedilmiştir. Korelasyon analizleri, K ile N, P ve Mg arasında, Mn ile Fe ve Cu arasında ve Fe ile Cu arasında pozitif korelasyonlar bulunduğunu ortaya koyarken, verim ile N ve K arasında zayıf ve negatif; Mn, Fe ve Cu arasında ise güçlü pozitif korelasyonlar belirlemiştir. Dendrogramlı polar ısı haritası, makro (N, P, K, Mg) ve mikro (Fe, Mn, Cu) besin maddelerinin farklı gruplar halinde kümelendiğini göstermiş, verim ile Fe, Mn ve Cu arasında doğrudan bir ilişki olduğu, N, P, K ve Mg ile ise dolaylı bir ilişki bulunduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, kuraklık stresi koşullarında aşılama ve vermikompost uygulamalarının besin maddesi alımını artırarak verimi olumlu yönde etkilediğini ortaya koymaktadır. Sonuçlar, sürdürülebilir tarım uygulamalarının kuraklık koşullarında bitki beslenmesi ve verim üzerindeki olumlu etkilerini göstermesi açısından önemli bir bulgu sunmaktadır.