Koyun ve Keçi Yetiştiriciliğinde Yavru Ölümlerinin Azaltılmasına Yönelik Uygulamalar

Özet

Küçükbaş hayvancılık işletmelerinin ekonomik başarısı, büyük ölçüde hayvan başına sütten kesimdeki yavru sayısının arttırılması ve üretim giderlerinin azaltılmasına bağlıdır. Küçükbaş hayvancılık işletmelerinde yıl boyunca yapılan her türlü yatırım, doğum dönemindeki yatırımlar kadar etkili değildir. Hayvanlarda verim düzeyini artırırken buna bağlı yavru kayıplarını azaltmak, karlı ve sürdürülebilir küçükbaş hayvancılık için anahtar kelimelerdir. Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde verimliliği etkileyen en önemli etmenin yavru verimi olduğu bilinmektedir ve  kuzu ve oğlak gelirleri döl verim düzeyi ile birlikte büyütülen kuzu ve oğlakların oranı ile kuzu ve oğlakların canlı ağırlıklarına bağlıdır. Yavru ölümleri, işletmelerde uygulanan üretim sistemi ve barındırma yönetimine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu ölümler, daha çok doğumu izleyen ilk on gün içinde gerçekleşmektedir. Bu süreçlerde alınacak bazı önlemler yavruların yaşama gücüne önemli katkı sağlamaktadır. Dünya genelinde küçükbaş hayvanlarda yavru ölümleri, kalıtsal ve çevresel faktörlere bağlı olarak %4-21 arasında değişmektedir. Yavru ölümlerinin çoğu doğumu izleyen ilk hafta içinde gerçekleşmektedir. Bu ölümlerin bir kısmı yavru atmadan, diğer önemli bir kısmı ise doğum sonrası bakteri ya da viral enfeksiyonlardan kaynaklanmaktadır. Doğumda kuzu ve oğlak sayısının yüksekliği ancak sütten kesim veya pazarlama dönemine kadar kuzu ve oğlak kayıplarının azlığı ile anlam kazanır. Bu nedenle büyütme sonuçlarına göre döl verim ölçütleri ekonomik olarak geçerlilik kazanır. Bu bağlamda bu çalışmada küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde yavru ölümlerinin azaltılmasına yönelik uygulamaların incelenmesi amaçlanmıştır.